Մրջյուններն աշխարհի ամենազարմանալի արարածներից են: Մրջյունների աշխարհում գործող հասարակական կարգը ամենից շատն է հիշեցնում մարդկային հասարակությունը: Մրջյունները ամենահին միջատներից են: Հնագետները հայտնաբերել են ավելի քան հարյուր միլիոն տարի առաջ ապրած մրջյունների քարացած մարմիններ: Մրջյունների ուղեղը՝ մարմնի հետ հարաբերության մեջ, ամենամեծն է բոլոր միջատների ուղեղներից: Նրանք կարող են բարձրացնել իրենց քաշից հարյուր անգամ ավելի ծանր բեռներ: Մրջյունները նաև երբեք չեն քնում: Նրանք ամենակեր են. ինչ ասես որ չեն բերում իրենց մրջնանոց: Որոշ մրջյուններ կարող են ջրի տակ մնալ մինչև չորս օր, իսկ երբ նրանց հանեն և տեղափոխեն չոր տեղ, որոշ ժամանակ անց նրանք կկենդանանան և իրենց կպահեն այնպես, ասես ոչինչ էլ չի պատահել: Նրանք կարող են նաև ճզմված մնալ մեկ կգ քաշով ապակիների միջև այնքան անշարժ, ասես չեն էլ շնչում: Բայց բավական է հեռացնել ծանրությունը և նրանք կրկին իրենց հրաշալի կզգան:
Մրջյունների թագուհիների ողջ բան ու գործը ձվադրելն է: Ձվիկներին նրանք հետո չեն էլ մոտենում, դրանց մասին հոգում են աշխատավոր մրջյունները, պաշտպանում են հարձակումներից ու նաև կերակրում: Այո, այո, մրջյունների ձվերը սնվելու և աճելու հատկություն ունեն: Փոքրիկ ձվերը դեռ չեն պարունակում այնքան սննդարար նյութեր, որքան անհրաժեշտ է նոր մրջյունիկի լույս աշխարհ գալու համար: Այդ պատճառով էլ ձվիկների խնամակալները պարբերաբար լիզում են նրանց: Սննդարար նյութերը թափանցում են ձվերի մեջ և նրանք սկսում են մեծանալ:
Մրջյունները նաև շատ մաքրասեր են ու մաքրակենցաղ: Մրջնանոցներում կան հատուկ հավաքարար-մրջյուններ: Նրանց պարտականությունն է բնից դուրս տանել աղբն ու բոլոր անպետք բաները: Յուրաքանչյուր մրջնանոց իր յուրահատուկ հոտն ունի: Հենց դրա շնորհիվ էլ մրջյուններն անմիջապես գլխի են ընկնում, երբ իրենց «օջախ» անծանոթ մրջյուն է մտնում: Մրջյունները երկու ստամոքս ունեն: Մեկը իրենց «անձնական օգտագործման» համար, մյուսը՝ իրենց պաշարով մյուս մրջյունների հետ կիսվելու համար:
Մրջյունները ունեն պատժելու իրենց ձևերը: Եթե առողջ ու աշխատունակ մրջյունը մի քանի անգամ «գործից» վերադառնում է առանց պաշարի, նրան մահապատժի են ենթարկում: Բայց փոխարենը նրանք մեծ հոգատարությամբ են վերաբերվում և կերակրում են արդեն ծերացած ու աշխատելու անընդունակ մրջյուններին:
Պետք է իմանալ նաև, որ ոչ բոլոր մրջյուններն են աշխատասեր: Նրանց մեջ նաև ծույլիկներ են հանդիպում: Աշխատասերները կազմում են 80%-ը: Գիտնականները նաև հետաքրքիր մի փորձ են կատարել: Երկար ժամանակ հետևելով մի խումբ մրջյունների վարքին՝ նրանք առանձնացրել են աշխատասերների մի մասը: Առաջին խմբում իրավիճակն այս դեպքում էլ չի փոխվել: Ծույլիկներն այդպես էլ չեն սկսել աշխատել, իսկ աշխատասերները գործի են անցել կրկնակի եռանդով:
Տեքստային աշխատանք
1 .Ուշադի՛ր կարդա տեքստը և դո՛ւրս գրիր մրջյունների մասին պատմող ամենազարմանալի տեղեկությունը։
Որոշ մրջյուններ կարող են ջրի տակ մնալ մինչև չորս օր։
2. Ի՞նչ են հայտնաբերել հնագետները, մրջյուններին ուսումնասիրելիս։
Երկար ժամանակ հետևելով մի խումբ մրջյունների վարքին՝ նրանք առանձնացրել են աշխատասերների մի մասը:
3. Ո՞րն է մրջյուն թագուհու հիմնական բան ու գործը։
Մրջյուն թագուհու բան ու գործը ձվադրելն է։
4. Ովքե՞ր են հոգ տանում մրջնաձվիկների համար։ Տեքստից առանձնացրո՛ւ այդ մասին պատմող հատվածը։
Ձվիկներին նրանք հետո չեն էլ մոտենում, դրանց մասին հոգում են աշխատավոր մրջյունները։
5. Ինչպե՞ս են վարվում մրջյունները, առանց պաշարի մրջնանոց վերադարձած առողջ ու աշխատունակ մրջյունի հետ։
Մրջյունները մահապատժի են ենթարկում։
6. Քանի՞ տոկոս են կազմում մրջնանոցում բնակվող աշխատասեր մրջյունները։
Դրանք կազմում են 80 տոկոսը։
7. Հետևելով մրջյունների վարքին գիտնականներն ի՞նչ են պարզել։
Աշխատասերները կազմում են 80%-ը:
1.Տեքսիտց դո՛ւրս գրիր այն նախադասությունները, որտեղ թվականներ կան։
Աշխատասերները կազմում են 80%-ը:
Հնագետները հայտնաբերել են ավելի քան հարյուր միլիոն տարի առաջ ապրած մրջյունների քարացած մարմիններ:
Նրանք կարող են բարձրացնել իրենց քաշից հարյուր անգամ ավելի ծանր բեռներ:
Որոշ մրջյուններ կարող են ջրի տակ մնալ մինչև չորս օր, իսկ երբ նրանց հանեն և տեղափոխեն չոր տեղ, որոշ ժամանակ անց նրանք կկենդանանան և իրենց կպահեն այնպես, ասես ոչինչ էլ չի պատահել:
Նրանք կարող են նաև ճզմված մնալ մեկ կգ քաշով ապակիների միջև այնքան անշարժ, ասես չեն էլ շնչում:
Մրջյունները երկու ստամոքս ունեն:
Մեկը իրենց «անձնական օգտագործման» համար, մյուսը՝ իրենց պաշարով մյուս մրջյունների հետ կիսվելու համար:
Առաջին խմբում իրավիճակն այս դեպքում էլ չի փոխվել:
2.Տեքստից դո՛ւրս գրիր գրությամբ և արտասանությամբ տարբերովող հինգ բառ։
Աշխարհի, Կարգը, Մարդկային, Մրջյուններն, Միջատներից, Առաջ, Բարձրացնել, Անգամ, Երբեք, Երբ, Կկենդանանան, Միջև, Թագուհիների, Ողջ, Հոգում, Հարձակումներից, Անհրաժեշտ, Մեջ, Աղբն, Մրջնանոց, Առողջ, Հոգատարությամբ, Փորձ, Առաջին։
3.Գրի՛ր կապույտով ընդգծված բառերի հոմանիշները։
4.Գրի՛ր կանաչով ընդգծված բառերի հականիշները։
5.Բացատրի՛ր դարձվածքները- գլխի ընկնել, գործի անցնել, լույս աշխարհ գալ։ Երկու դարձվածք էլ ի՛նքդ գրիր։
Գլխի ընկնել-հասկանալ, գործի անցնել-աշխատել, լույս աշխարհ գալ-ծնվել, կողի ընկնել-ասածտ առաջ տանել, հոտը քիթն ընկնել-շնչել
6. Տեքստից դո՛ւրս գրիր նշված գոյականները բնորոշ (ինչպիսի՞) հարցին պատասխանող բառերը։
Աշխատասեր մրջյուն
Զարմանալի արարած
Փոքր միջատ
Տաք նյութ
7. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ բառեր ավելացնելով։
Մրջյունները աշխատասեր, խելացի, ուժեղ և փոքր միջատներ են։
8. Յուրաքանչյուր բառի դիմաց գրի՛ր, թե ի՞նչ հարցի է պատասխանում
Աշխատասեր-ինչպիսի
մրջյուն-ինչ
հետաքրքրասեր-ինչպիսի
մաքրասեր-ինչպիսի
ծույլիկ-ինչպիսի
միջատ-ինչ
աշխատել-ինչ անել
հրաշալի-ինչպիսի
ձվադրել-ինչ անել
9 Ո՞ր բառերի դիմաց է սխալ նշված դրա կազմությունը։
ամենազարմանալի-բարդ սխալ
մարդկային-ածանցավոր ճիշտ
մրջյունիկ-ածանցավոր ճիշտ
հասարակություն-պարզ սխալ
մաքրակենցաղ-բարդ ճիշտ
10 Տեքստից դո՛ւրս գրիր գործողություն ցույց տվող բառեր, որոնք արտահայտված են ներկա ժամանակով։
Հայտնաբերել, բարձրացնել, հեռացնել, պատժել, ձվադրել